Stephany (20) groeide samen met haar ouders en drie oudere broers op in een grote sloppenwijk van Accra in Ghana. Ze wist niet beter of dit was het gewone leven. Dat veranderde toen haar vader door ziekte niet meer kon werken. Het gezin kon de eindjes niet langer aan elkaar knopen. Dus werd de 7-jarige Stephany naar haar familie op het platteland gestuurd. In Ghana is het heel gebruikelijk dat kinderen opgroeien bij ooms en tantes. Vaak gaat dat goed, maar in Stephany’s geval niet.
In november 2019 heeft de Ghanese organisatie Challenging Heights weer 41 kinderen kunnen redden van gedwongen werk op het Voltameer. Vlak voor ze op pad gingen, werkten ze wekenlang aan een lijst van kinderen, waarvan bekend was dat ze onder dwang op dit gigantische stuwmeer werken.
Ik ben weer thuis aangeland te midden van winkels vol sinterklaas en kerstbomen, onze nette huizen en straten en wegen, waar alles zo goed geregeld is. Bij de kachel en het frisse winterweer probeer ik al mijn intense Ghana-ervaringen te laten landen.
Winneba is een visserstad aan de Ghanese kust, anderhalf uur rijden ten westen van Accra. Als ik de plaats binnenrijdt met de Uber-taxi, zie ik tot mijn verrassing grote billboards, waarop James Kofi Annan zich verkiesbaar stelt voor de parlementsverkiezingen van december 2020. Een bijzonder initiatief van een bijzondere man. James werkte ooit als kindslaaf op het Voltameer. Hij wist te ontsnappen en runt sinds 2005 de organisatie Challenging Heights met als doel de kinderslavernij in de visserij op het Voltameer uit te roeien. Dit is blijkbaar een volgende stap om zijn toekomstdroom te verwezenlijken.
Met een Uber-taxi ga ik ’s morgens naar het hoofdkantoor van de Ghanese organisatie AG Care, dat lastig te vinden is. Sinds 2013 zijn er straatnamen en adressen geïntroduceerd in Accra, maar het is overduidelijk dat men daar nog niet aan gewend is. Als je vraagt waar je precies moet zijn, krijg je een Google-maps-link toegestuurd of ze zeggen dat je maar moet bellen als je bij een bepaald punt in de buurt bent. Het kantoor van AG Care is bepaald geen luxueus pand. In tegenstelling tot de kerk van de Assemblies of God (waar AG voor staat). Dat is een prachtig groot kerkgebouw.
In Nederland zijn er veel vrijwilligers actief in de kerk, maar in Noord-Ghana draaien de kleine dorpskerken bijna volledig op vrijwilligers, die vaak laaggeschoold zijn. Vooral de vrijwillige voorgangers zijn de steunpilaren van dit soort kerken, die uit 50 tot 100 leden bestaan en vaak ver uit elkaar liggen (te voet, per fiets of brommer). Mooi als zij door trainingen beter voorbereid zijn op hun taak, zeker bij een kerk die groeit.
Vandaag bezoek ik samen met Petri het trainingscentrum van de Presbyteriaanse kerk in Tamale in Noord-Ghana. Hier worden allerlei trainingen gegeven. Via Kerk in Actie steunen we vooral het alfabetiseringswerk (dat we eerder bezochten), de opleiding van vrijwillige voorgangers (dat we later zullen bezoeken) en de vaktrainingen voor kansarme jongeren, die vandaag centraal staan. Terwijl Petri de openingsceremonie van het net gestarte programma bijwoont, spreek ik met jongeren die de training vanaf maandag zullen gaan volgen: Elisha, zijn zus Tunteeya, Monica en Priscilla.
“Halleluja”-“Amen” – Twee weken geleden klonken die woorden bij de Ghanese kerk in Amsterdam. Vandaag hoor ik dat opnieuw bij de Presbyteriaanse kerkdienst, waar Petri en ik te gast zijn in een klein dorp in Noord-Ghana.
Vandaag gaan collega Petri en ik op stap met de Presbyteriaanse Kerk, die hier in de afgelegen dorpen in het arme noorden van Ghana kerkdiensten leidt en alfabetiseringscursussen opzet. Officieel moet ieder kind natuurlijk naar school, ook in Ghana. Maar de praktijk blijkt weerbarstig. De mensen in het noorden zijn behoorlijk aan hun lot overgelaten. Dat vind ik toch wel schokkend om te zien.
Samen met collega Petri ben ik twee dagen op stap met onze Ghanese partner AG Care. Zij vangen straatmeisjes op, die vanuit het arme Noord-Ghana naar de hoofdstad Accra komen, de meesten om als drager op de grote markt te gaan werken. We bezoeken hun werk in het noorden: wat gebeurt er met meisjes die terugkeren na hun training in het opvangcentrum en wat gebeurt er aan preventie om te voorkomen dat er steeds weer opnieuw meisjes op straat belanden?
