Bezoek aan opvang in Lviv, Oekraïne

“In Lviv merken we de oorlog overal om ons heen en zien we tegelijkertijd de kerk in actie. Indrukwekkend om te zien hoe dit land in oorlog toch steeds weer de draad blijft oppakken ondanks de dreiging van en ervaringen met het oorlogsgeweld.” Kerk in Actie manager Pepijn Trapman bezoekt vluchtelingenopvang in Lviv in Oekraïne.

Hoe een stad van 700.000 inwoners uitgroeit tot 2 miljoen door de oorlog...
Bekijk een korte video over het bezoek aan Lviv in Oekraïne:

Ieder verhaal is verdrietig

In de kerk worden zo’n honderd mensen opgevangen en voorzien van voedsel en kleding. Branislava coördineert de zorg voor de vluchtelingen in deze kerk: “Het is soms echt moeilijk om alle verhalen van de vluchtelingen te horen. Ieder verhaal is anders en ieder verhaal is verdrietig.” Dan arriveert de bus met hulpgoederen en gaat het ‘gewone’ leven in de opvang door. Iedereen helpt mee om de spullen in de kerk te brengen, ook de mensen op de vlucht.

Slachtoffers herdenken in een kerk in Lviv

De volgende morgen worden we door 3 jonge vrijwilligers van onze partner UEP rondgeleid door Lviv. We bezoeken de Petrus en Pauluskerk in het centrum, waar op dat moment is een mis gaande is. De oorlog is hier ook volop zichtbaar. Een aantal beelden zijn ingepakt, om ze te beschermen voor schade bij raketinslagen en de linkerkant van de kerk is helemaal ingericht op de oorlog. Natalia, een van de vrijwilligers, een jonge vrouw uit Lviv, loopt niet mee naar deze hoek van de kerk: “Ik kom graag in deze kerk, het geeft me rust. Maar in die hoek wordt het verdriet te groot, als ik daar naar ga kijken kan ik mezelf niet meer bij elkaar rapen.” Ons oog wordt direct getrokken naar een Oekraïense vlag met het beeld van Christus erop. Eronder staan de foto’s van overleden soldaten uit de parochie. Het meest indrukwekkend is de expositie van indringende portretten van jonge kinderen die hun vader zijn verloren in deze oorlog, met quotes als: ‘Ik wil een trambaan bouwen naar de hemel waar mijn vader is’ en ‘Waarom moest de oorlog mijn papa wegnemen, ik haat de oorlog!’. We houden het niet droog. 

Vol verdriet gewoon doorgaan met leven

De bizarre werkelijkheid van het leven in de oorlog merken we pas als we weer buiten staan, Natalia neemt ons mee naar een koffiecafé om de hoek en praat honderduit over de kat van de burgemeester en de koffiespecialiteiten uit Lviv: “We kunnen niet de hele tijd verdrietig zijn of in paniek, natuurlijk voelden we ons zo in de eerste dagen van de oorlog, maar daarna moesten we ook gewoon door met leven. Dat maakt het niet minder verdrietig, maar het is de bizarre werkelijkheid van het leven in de oorlog.” 

Dat onderschrijft fotograaf en vrijwilliger Ira, die ons ook rondleidt. Ze vertelt ons hoe zij het als vrijwilliger en fotograaf vol probeert te houden in al haar vrijwilligerswerk met vluchtelingen en het maken van beelden van alle verdriet en pijn. “Op een dag kon ik het gewoon niet meer. Hoe kun je door met gewoon leven? Vorige week was ik in Odessa om te fotograferen. Ik herinnerde de me dat ik er vorig jaar ook was, op een fotofestival, het was heerlijk, iedereen lag ontspannen op het strand. Nu ligt het strand vol mijnen. Maar wat me opviel: mensen lopen nu ook weer op de boulevard, ze willen toch genieten, toch de zee zien.” Ze schiet vol en gaat door: “Lviv is ook gewoon een prachtige stad, dat wil ik jullie graag laten zien. Het is natuurlijk raar, zo in de oorlog, maar je moet óók genieten en door met leven. Ik ontmoette bijvoorbeeld een vrouw uit Charkov die haar arm door de bombardementen op een vreselijke manier gebroken had en met die gebroken arm onbehandeld wekenlang in een schuilkelder had gezeten. Maar ik kwam haar later weer tegen en ze lachte weer. Ze heeft overleefd en heeft een enorme wil om te leven.”

Overleven, herstellen en opbouwen

Op kantoor bij onze partner UEP ontmoetten we de directeur Mariana, die twee weken geleden haar man verloor, hij vocht aan het front in het oosten. Ze vertelt over de drie stadia van de hulpverlening: “Het eerste stadium is overleven, mensen moeten eten, slapen, veilig zijn. Daarna volgt het herstel: we zien getraumatiseerde ouders, kinderen, zij moeten geholpen worden. En als laatste kunnen we weer gaan opbouwen. De samenleving moet weer opgestart worden, huizen gebouwd, banen gecreëerd.” UEP geeft via 54 centra door heel Oekraïne diaconale en humanitaire hulp. Voor de langere termijn werken aan een project voor psychosociale hulp voor kinderen, jongeren volwassenen die worstelen met wat de oorlog bij hen heeft losgemaakt. 

Hoe sterker de volwassene, hoe sterker het kind 

Bij een van de centra, midden in Lviv, ontmoeten we psychologe Mariya: “We hebben sinds de start van de oorlog al 300 mensen behandeld. Meestal worden eerst de kinderen naar voren geschoven, we bieden dan altijd aan om ook met de ouders in gesprek te gaan. Hoe beter de volwassenen met het trauma van de oorlog omgaan, hoe sterker de kinderen eruit komen.” 

Regelmatig de schuilkelder in

Even later gaat het luchtalarm en moeten we in het centrum de schuilkelder in. De lunch wordt mee verhuisd. Je merkt dat iedereen het gewend is om met regelmaat in de schuilkelder te zitten. Mariya: “Ik ben psycholoog maar ook ik raakte in paniek in die eerste dagen van de oorlog. Ik hoorde collega’s dat je na ongeveer tien dagen gewend bent aan deze staat. Dat klopte wel.” Natalia vult aan: “Je kunt niet altijd huilen, je kunt niet altijd in paniek zijn. Je moet door met leven, dus ook genieten van de kleine momentjes, ik geniet van mijn dochter en van mijn collega’s die zoveel prachtig werk doen.”

Strijdbare dappere Oekraïners

We sluiten onze reis in Oekraïne af. Onder de indruk van dit strijdbare en dappere mensen die al vanaf dag één van de oorlog alles in het werk hebben gesteld om anderen te helpen en de dappere keuze hebben gemaakt om te blijven in dit land in oorlog. 

Bedankt voor je steun aan Oekraïne! Samen zijn we de kerk in actie.

Bekijk de eerste vlog en tweede vlog van Pepijn Trapman.