Jurjen de Groot op bezoek in Oekraïne: "Je voelt gelijk de oorlog"
Jurjen de Groot, directeur van Kerk in Actie, bezocht Oekraïne, samen met Daan Verbaan, relatiebeheerder Oost-Europa bij Kerk in Actie. Lees hier over hun ervaringen in dit land waar slechts een dunne lijn zit tussen moed en radeloosheid, tussen dood en leven.
Jurjen de Groot: "Begin september was ik op de Assemblée van de Wereldraad van Kerken in Karlsruhe, waar het ging over vrede, eenheid en gerechtigheid. Vanuit daar ben ik doorgereisd naar de grens van Polen met Oekraïne. Als je de grens over loopt kom je terecht in een heel andere wereld. Je voelt gelijk de oorlog, je voelt de spanning, je voelt dat je aan de grenzen van Europa bent. Van een Wereldraad over vrede en gerechtigheid naar een wereld waar mensen radeloos zijn, op de vlucht voor oorlog en onrecht. Hoewel de sirenes tijdens de eerste twee dagen van ons bezoek niet zijn afgegaan en de situatie vrediger lijkt dan in mei, is de oorlog overal. Ik zag afweergeschut, militaire posten, vluchtelingenopvang bij de grensovergang. De gesprekken met mensen gaan over spanning, over familieleden aan het front, zelfs over familieleden die ze verloren zijn aan het front."
In Oekraïne bezochten Jurjen en Daan een belangrijke partner van Kerk in Actie in Oekraïne, LEF. Deze organisatie zette zich voor de oorlog in voor het versterken lokale kerken in het ontwikkelen van sociale initiatieven voor de ontwikkeling van lokale gemeenschappen. Directeur Mariana Kashchak verloor haar man aan het front en bleef achter met 2 jonge kinderen. Jurjen: "In haar ogen zag ik spanning en verdriet, maar tegelijkertijd een moedige houding. Ze moet door."
Deze houding tekent de organisatie: sinds de start van de oorlog in februari is het jonge team van LEF ontzettend innovatief bezig, op verschillende niveaus. Er wordt keihard gewerkt om mensen te voorzien van basisbehoeften, voedsel en slaapplekken. In Lviv is een heel groot distributiecentrum opgezet voor deze materialen, voedsel, bedden, medicijnen, luiers en schoolspullen. Vanuit daar worden spullen door heel Oekraïne verspreid. De realiteit van de oorlog wordt echter ook hier weer duidelijk: vorige week werden vrijwilligers tijdens een hulptransport naar het oosten geraakt door een raket en gedood. Maar ondanks alle tegenslagen blijft de organisatie doorgaan, innoveren en kijken naar de volgende behoeften. Sinds de oorlog is er een programma ontwikkeld voor psychosociale hulp en een programma voor de integratie van mensen die vanuit het oosten van Oekraïne naar het westen van het land zijn gevlucht.
Daan en Jurjen waren uitgenodigd voor de officiële opening van het centrum voor psychosociale zorg in Lviv. Sinds de start van het centrum in juni hebben al 150 mensen psychologische hulp gekregen, zowel in het centrum als online. Het centrum biedt mogelijkheden voor individuele consulten, groepspsychotherapie en complexe hulp op verschillende niveaus. Online is deze zorg ook beschikbaar voor mensen die vanwege de oorlog naar andere landen zijn gevlucht. Families van soldaten die momenteel aan het front zijn en familieleden van degenen die in de oorlog zijn omgekomen, krijgen er psychotherapie. Ook worden priesters er getraind voor zorgverlening, zij horen in deze oorlogstijd veel traumatische verhalen. Door dit centrum worden zij toegerust voor eerste psychische hulpverlening en 'zielzorg'. Dit programma wordt gefinancierd met geld dat is opgehaald met de nationale actie Giro555.
Tijdens een bezoek aan een klein dorpje buiten Lviv vertelden priester Roman en zijn vrouw Natalia hoe zij 4 jaar lang met alle dorpsbewoners hebben gelobbyd om hun dorpjes aansluiting te laten krijgen op de grote doorgaande weg die 15 kilometer verderop ligt. Na verschillende acties en diverse nationale televisieoptredens van Roman is de weg er uiteindelijk toch gekomen. Een krachtig voorbeeld van hoe een Oekraïense gemeenschap zich inzet om zelf verandering te bewerkstelligen, mede aangejaagd en ondersteund door de Grieks Katholieke parochie. Daan: "Het is ontroerend om te zien hoe vanuit de kerk in sterk vergrijsde dorpjes een enorme dosis aan creativiteit en daadkracht vrijkomt die tot belangrijke verandering leidt. Zo enthousiasmeren priester Roman en zijn vrouw een parochie van slechts 200 mensen om met kleine stapjes grootse dromen te realiseren."
Op de laatste dag van het bezoek, op zondagmorgen, ging vlak voor de viering in de St. George Kathedraal het luchtalarm af. Jurjen en Daan vonden een kleine schuilkelder in het nabijgelegen park, de kerkdienst ging gewoon door. Daar wachtten ze tot de vuurrode landkaart van Oekraïne weer langzaam blauw kleurde en het tweede alarm voor 'sein veilig ' kwam. Daarna reisden ze weer terug, richting de Pools-Oekraïense grens. Jurjen: "Het was goed om te zien hoe dit team van jonge mensen de kerken ondersteunt om in de eigen omgeving kleine stapjes te zetten op weg naar echte verandering."
