Godsdienstonderwijs en vrede in het Midden-Oosten
Vrede in het Midden-Oosten: het lijkt een utopie. De huidige generatie leiders komt er niet uit. De hoop is gevestigd op een nieuwe generatie. De kinderen en jongeren die nu gevormd worden zullen het moeten doen. Het belang van goed onderwijs is onmiskenbaar.
Godsdienstonderwijs en diversiteit
Op de Haigazian University in Beiroet voeren we momenteel een onderzoek uit dat draait om godsdienst en vrede op de scholen. In het Midden-Oosten hebben veel scholen een religieuze grondslag. Godsdienstonderwijs staat hoog in het vaandel. Maar draagt het ook bij aan vrede, en hoe dan?
Ik sprak over deze vragen met Father Porphyrios van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Hij vertelde hoe het op de Orthodoxe scholen in Beiroet gaat. Het begint allemaal met een veilige, gezonde en respectvolle leeromgeving, betoogde hij, waarbinnen leerlingen elkaar leren te respecteren. Dat is op zich al een christelijk getuigenis.
Father Porphyrios is blij met de diversiteit op de scholen. De verscheidene christelijke en islamitische groepen zijn allemaal vertegenwoordigd. Het godsdienstonderwijs is niet verplicht voor niet-Orthodoxe leerlingen. In plaats daarvan kunnen zij kiezen voor maatschappijleer. Maar ook in die lessen klinken de christelijke normen en waarden door.
Historische wonden genezen
Gewapende conflicten zijn Libanon niet vreemd. Er zat vaak een religieuze component aan, bijvoorbeeld tijdens de Libanese burgeroorlog (1975-1990). Dat lijkt een belangrijk onderwerp voor geschiedenis- en godsdienstonderwijs. “Maar helaas,” legt Father Porphyrios uit, “liggen de recente conflicten in de taboesfeer. Zelfs in de geschiedenisles wordt de Libanese burgeroorlog niet genoemd. De wonden van de oorlog zijn nog open. Daarom staat dit vooralsnog niet op de lesprogramma’s. Daarin zijn de Orthodoxe scholen geen uitzondering.”
Ook al is er nog geen algemeen geaccepteerd geschiedenisboek, toch gelooft Father Porphyrios dat de scholen verzoening kunnen bevorderen. In het godsdienstonderwijs van de Orthodoxe scholen ligt de nadruk op “Christus als de bron van vrede en de norm voor hoe we met elkaar omgaan. Hij leert ons de betekenis van tolerantie, respect, liefde, en opoffering, zonder de ander te veroordelen. Die waarden kunnen de historische wonden genezen.”
Godsdienstonderwijs tijdens de lockdown
In Libanon is momenteel sprake van een zeer strenge lockdown. De scholen zijn al maandenlang aangewezen op online onderwijs. Wat voor gevolgen heeft dit voor het godsdienstonderwijs? Natuurlijk is het jammer dat ontmoeting en viering nu onmogelijk zijn. De Orthodoxe scholen staan doorgaans naast een kerk en de leerlingen hebben normaalgesproken wekelijks een viering.
Toch ziet Father Porphyrios ook positieve kanten. “We hebben de indruk dat de online godsdienstlessen gevolgd worden door hele gezinnen. Soms kunnen ouders zich niet bedwingen en geven zij vol enthousiasme de antwoorden. In de afgelopen weken hebben de docenten het gevoel dat er iets moois gebeurt tijdens de online lessen.”
“In deze zware tijd proberen we vooral een boodschap van troost door te geven. Het gaat niet slechts om waarden en normen, maar om de persoonlijke relatie met de Trooster. Wie uit die persoonlijke relatie kracht put, kan ook in deze tijd een getuige en vredestichter zijn.”
