Kerkvrijwilligers verzorgen dagelijks een ontbijt op de Emmaschool in Apeldoorn
De Staatsliedenbuurt in Apeldoorn, donderdag 7.30 uur. Buiten is het donker, op de Emmaschool brandt al licht. Twee vrijwilligers van de Hofstadkerk dekken in de aula van de school de tafel voor het ontbijt. Het is voor kinderen die thuis niet ontbijten of niets bij zich hebben voor de pauze of de lunch. “Iedereen mag komen.”
“Ga maar even op je billen zitten.” Paula Kruitbosch (65) stuurt een jongetje bij dat half op zijn stoel staat. Iets verderop zit Nebi (7) die vindt dat hij heel prima zelf zijn brood kan smeren. Wim Breeman (77) laat hem zien hoe je de goede kant van het mes kunt gebruiken: “Zie, met het karteltje.” Kruitbosch en Breeman komen elke donderdagochtend naar de aula van de school. Ze heten de kinderen die aanschuiven hartelijk welkom. “Je weet nooit precies hoeveel er komen”, weet Breeman, “sommigen eten hier alleen een ontbijt, anderen nemen ook wat mee voor de pauze of vullen hun lunchtrommel.”
Toen directeur van de Emmaschool Jenny van Hove-Frankruijter merkte dat er kinderen op school zaten die geen ontbijt op hadden, kwam ze in actie. Ze zocht contact met diaconaal ondernemer en Apeldoornse predikant Gertrudeke van der Maas. Die legde de verbinding naar wijkgemeente De Hofstad, een diaconale gemeente uit de buurt. Het resultaat: de Hofstadkerk regelde binnen een week 20 vrijwilligers voor een dagelijks ontbijt op de school: de boterhammenbar.
‘Durf je elkaar op te zoeken?’
“Vanuit de relatie tussen kerk en school kan van alles groeien”, is de ervaring van Van der Maas. “Je kunt als kerk zelf ook prima het initiatief nemen. Als je een open lijn met een school hebt, kun je het contact voor verschillende dingen inzetten. Op de Emmaschool konden we als Apeldoornse kerken de door ons gemaakte bespaargids ‘Voor hetzelfde geld’ en de folder ‘Vakantiegeld delen’ verspreiden. Zo komt de informatie precies bij de gezinnen die het kunnen gebruiken en zitten privacyregels niet in de weg. Het gaat erom: durf je elkaar op te zoeken, elkaar iets te vragen? Door de ontstane relatie met de Emmaschool houden we daar nu de kliederkerk. De school is hiermee ook gastvrij naar de kerk. Voor de kerk gaat het om wezenlijke vragen: wat betekent het om een gelovig mens te zijn, om kerk te zijn? Wat kunnen we bijdragen in onze eigen omgeving?”
De rijkgevulde tafel is vol kleur: gekleurde borden en bekers, vruchtenhagel, komkommerschijfjes, tomaatjes, fruit en geverfde eieren. Dominique (9) heeft het liefst een roze ei, maar dat is vandaag op. Dan maar een ander kleurtje. Ze vertelt aan Wim Breeman en Paula Kruitbosch dat ze naar een andere school gaat. “Ach lieverd toch”, zeggen die, “het is zo gezellig met jou erbij.” Khaled (9) komt met zijn oudere broer. “Fijn dat jullie er weer zijn.” Khaled eet snel een boterham, zijn broer vult zijn lunchtrommel. Hij checkt of de kipfilet wel halal is. Ondertussen zorgt Kruitbosch dat niemand iets tekortkomt. “Ik was vroeger kraamverzorgster, dan heb je ook de zorg voor kinderen. Ik vind het belangrijk dat ze goed eten.”
Ontbijt als rustpunt
Directeur Van Hove benadrukt dat het bij de boterhammenbar om meer gaat dan het eten zelf. “Het geld is strikt genomen geen punt. Bij het Jeugdeducatiefonds kun je, als minimaal 30 procent van de ouders een laag inkomen heeft, een bijdrage voor schoolmaaltijden krijgen. Maar bij de boterhammenbar krijgen de kinderen óók liefde en aandacht. Dat is misschien nog wel belangrijker dan de boterham. We horen het van de ouders terug: ‘De vrijwilligers zijn zo aardig, ze kunnen zo goed luisteren.’ Het ontbijt is een rustpunt als er thuis armoede en stress is. Van de 200 kinderen op deze school maken zo’n 20-25 kinderen er gebruik van. We houden de drempel laag, iedereen mag komen.”
“Eten jullie even door? Het is bijna half negen.” Wim Breeman en Paula Kruitbosch wachten nog even. Voor eventuele laatkomers kunnen ze nog snel een boterham smeren die mee mag naar de klas. Maar vandaag komt er niemand meer. Kruitbosch ruimt de vaatwasser in, Breeman maakt de tafels schoon en veegt de vloer. Hij zegt: “Dit werk geeft echt voldoening. En”, glimlacht hij, “ik ben toch altijd vroeg wakker.”
Tips uit Apeldoorn
- Zoek contact met de (protestants-christelijke) basisschool/scholen in je dorp of wijk. Je kunt het lijntje met de school verschillend inzetten: van een boterhammenbar tot kerk-en-schoolvieringen, van vragen over identiteit tot hulp bij armoedebestrijding.
- Leg bij een koepel van scholen contact met het overkoepelend bestuur. Bestuurders hebben overzicht en ontmoeten weer andere bestuurders. Zij kunnen wijzen op de mogelijkheden die kerken kunnen bieden.
- Bedenk dat leerkrachten op basisscholen vaak goed weten waar armoede is en welke gezinnen kwetsbaar zijn. Dat maakt concrete hulp mogelijk.
- Houd goed voor ogen: school = school, kerk = kerk. Ga alleen bidden voor een ontbijt als de schoolleiding dat wenselijk vindt.
- Denk bij het organiseren van een kliederkerk eens aan een locatie op een basisschool. Zo’n plek heeft een lage drempel.
Kerk in Actie helpt
Als kerken diaconaal betrokken zijn op hun wijk, verandert er niet alleen wat in de levens van mensen in de knel, maar ook in de geloofsgemeenschap zelf. Via het programma binnenlands diaconaat begeleidt en ondersteunt Kerk in Actie kerken in heel Nederland bij hun taak om van betekenis te zijn in hun omgeving. Help mee!
Lees meer over de roeping van ds. Gertrudeke van der Maas:
