Strijdbare en hoopvolle theologen in Colombia
Jeannet Bierman is namens Kerk in Actie uitgezonden naar Colombia als docent praktische theologie. Hoe sluiten Bijbel en geloof aan bij de praktijk van alledag? Hoe maak je theologiestudenten bewust van geweld tegen vrouwen en hoe kun je Colombia samen met hen een veiliger plek maken?
De paradijselijke campus
De taxichauffeur rijdt de campus van de universiteit op. Hij kijkt zijn ogen uit. “Dit lijkt wel een stukje platteland midden in de stad” zegt hij. Een finca, een huisje buiten de stad, zoals sommige mensen uit Cali kopen om er het weekend door te brengen. Vroeger was het terrein nog veel groter maar nog steeds is het een paradijsje. Het is tot gemeentemonument verklaard vanwege de grote diversiteit aan vogels en bomen. Alleen jammer dat ze pal naast mijn huis een hoog appartementencomplex aan het bouwen zijn. Ik heb niet alleen een jaar in het lawaai gezeten, maar het is ook van invloed op het karakter van de tuin.
De wereld in...
Hoezeer ik ook geniet van de tuinen en de veilige ruimte, toch ben ik blij dat ik vaak de wereld in kan. Dat is gelukkig inherent aan het geven van het vak Praktische Theologie: je kunt niet oefenen en leren op het droge. Daarvoor moeten de studenten en de predikanten onder de mensen zijn, naar het platteland, de kerken en buurten in. Daar nieuwe ervaringen opdoen, kennismaken met voor sommigen onbekende kanten van het leven. Ontmoetingen met migranten, ontheemden en slachtoffers van het gewapende conflict. Om vervolgens samen op de universiteit te reflecteren en ervaringen te delen.
Onderzoek
Naast lesgeven organiseren docenten ook semilleros, letterlijk zaaibedden. We zaaien plantjes. Samen met de studenten vormen we onderzoeksgroepen. Dat onderzoek heeft altijd te maken met vragen en problemen, die we tegenkomen in de praktijk. Eén onderzoeksgroep houdt zich bezig met geweld dat te maken heeft met je vrouw zijn. In Colombia stijgt het aantal vrouwenmoorden (femicides) nog steeds. Ook huiselijk en seksueel geweld nemen nog steeds schrikbarend toe. Jammer genoeg wordt er lang niet altijd aangifte gedaan. Het feit dat maar 10 procent van de daders wordt gestraft zal daar ongetwijfeld ook debet aan zijn.
Bijbelstudie over en met vrouwen
Vanuit de universiteit concentreren wij ons op het geven van workshops in de verschillende kerken. Mijn collega Isdalia en ik gaan regelmatig met vijf vrouwelijke studenten in de weekenden naar groepen toe voor bewustwording en het bespreekbaar maken van geweld, dat de vrouwen zien en waar ze ook zelf vaak mee te maken hebben. We willen de stilte doorbreken. We doen samen bijbelstudies, waarbij krachtige vrouwen uit de Bijbel langskomen, maar ook vrouwen die vermalen worden door het geweld. Met behulp van foto’s uit kranten en tijdschriften maken ze collages over de verschillende vormen van geweld die ze tegenkomen en luisteren naar elkaars verhalen. Verhalen die nog te vaak niet verteld worden in de kerk. We maken uitgebreide verslagen van deze bijeenkomsten met de bedoeling de theologie en de kerken hiermee te confronteren.
De motivatie van mijn collega Isdalia
Ik vraag aan mijn collega Isdalia hoe ze betrokken is geraakt bij dit vrouwenwerk. Ze vertelt: “Ik ben opgegroeid in een Rooms-Katholiek gezin en wilde al van kleins af aan priester worden. Maar onze pastoor zei dat dit alleen voor jongens was weggelegd, maar dat ik wel non zou kunnen worden. Ik was teleurgesteld en ook boos. Ik voelde er helemaal niets voor om het klooster in te gaan. Ook thuis kwam ik in verzet. Als er opgeruimd moest worden werd van mij verwacht, dat ik dat ook deed voor mijn 8 broers. Nou echt niet! Als enige mocht ik geen rijbewijs halen, omdat mijn broers mij met alle plezier overal heen wilden rijden. Zo begon mijn verzet tegen het patriarchaat. Toen ik later deelnam aan kampen van de studentenbeweging en cursussen ging volgen, verdiepte ik mijn kennis over het feminisme in Colombia. Daar kreeg ik gereedschap aangereikt om het me eigen te maken.
Ik bleef mij geroepen voelen door de Heilige Geest om in de kerk aan het werk te gaan en ben toen bij de Doopsgezinde Kerk terechtgekomen. Deze kerk staat voor geweldloosheid en een gelijkwaardige positie van man en vrouw. In deze kerk ben ik in 2004 bevestigd als predikant. In 2019 werd ik docent aan de Universiteit en startten we met de werkgroep Debora. Hier kunnen studenten en docenten terecht als ze te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag. De werkgroep draagt de naam van de profetes en de eerste rechter in het boek Richteren. Vanaf dat moment ben ik me steeds meer gaan inzetten voor de verbetering van de positie van de vrouw. Ik ben hoopvol en strijdbaar, maar we hebben nog een lange weg te gaan.”
Jeannet Bierman, Cali, Colombia
