“Er zijn geen homo’s in Afrika”
Toen een Nigeriaanse aartsbisschop beweerde dat er geen christelijke homo’s zijn in Afrika, brak er iets bij de Anglicaanse Nigeriaan Davis Iyalla. Hij moest zijn stem als homo laten horen. Daarom startte hij een organisatie die in West-Afrika bruggen wil bouwen tussen mensen met een niet-heteroseksuele geaardheid en hun geloofsgemeenschappen.
Zware straffen, waaronder de doodstraf
Homoseksualiteit wordt in 64 landen als crimineel beschouwd, vooral in het Midden-Oosten, Afrika en Azië. In 12 landen staat zelfs de doodstraf op seksuele activiteiten met hetzelfde geslacht (soms bij verzwarende omstandigheden, bijvoorbeeld als men besmet is met het hiv-virus): in Iran, Saoedi-Arabië, Jemen, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Somalië, Noord-Nigeria, Oeganda, Mauritanië, Pakistan, Afghanistan en Brunei.
Gesprek binnen kerken aangaan
Ook in Ghana ligt momenteel een wet bij de Hoge Raad, die homoseksualiteit strafbaar stelt. Als deze wet aangenomen zou worden, riskeren mensen met niet-heteroseksuele geaardheid (LHBTIQ) een gevangenisstraf tot 3 jaar en maximaal 5 jaar voor het opkomen voor LHTBIQ-rechten. Voor Kerk in Actie is dit een reden om de organisatie van Davis Iyalla te steunen vanwege het gevaar dat mensen met een andere geaardheid lopen. Maar ook omdat zij het gesprek willen aangaan binnen kerken. Dit is ook de wens van Kerk in Actie. Niet alleen in West-Afrika, maar ook met partners elders in de wereld. Kerken zijn vaak strikt in familiewaarden. Seksualiteit is een heel gevoelig onderwerp binnen de Wereldraad van Kerken. Toch wil Kerk in Actie dat lastige gesprek niet uit de weg gaan als mensenrechten in het geding komen. Samen met Davis Iyalla en zijn organisatie zoekt Kerk in Actie hoe dat het beste kan.
Onze stem werd niet gehoord 
Davis Iyalla (52) vertelt gepassioneerd hoe hij tot de oprichting van zijn organisatie kwam: “Ik bezocht in 2015 een grote wereldwijde katholieke bijeenkomst over gezinswaarden. De stem van homo’s werd niet gehoord en dat wilde ik veranderen.” Hij vroeg diverse mensen om samen met hem hun verhaal te vertellen. ”Toen Afrikaanse bisschoppen zeiden dat homo's in Afrika niet bestaan, lieten we weten dat wij wel degelijk bestaan. De bisschoppen klaagden: ‘Wie zijn deze radicalen, die ons komen verstoren?’ Gelukkig luisterde paus Franciscus wel naar ons. Hij zei dat de criminalisering van homo’s zou moeten stoppen. Hierdoor werd me duidelijk dat we meer moeten doen dan alleen onze verhalen delen. We moeten ons organiseren.”
Coming out in Nigeria
Toen zijn bestaan als christelijke homo op een kerkelijk conferentie opnieuw ontkend werd, stapte hij naar de media. “Ik ben homo én christen.” Dat trok aandacht van veel journalisten. “Ik vertelde over mijn familie en vrienden en kon niet meer stoppen met praten. De volgende dag was ik in alle kranten. Het schudde Nigeria door elkaar. Mijn vrienden zeiden: ‘Wat heb je gedaan? We kennen jou niet. Heb je de kranten gezien? Waar ben je? Je bent thuis niet meer veilig. Ga weg!’ Mijn telefoon bleef maar rinkelen. Dat was de eerste keer dat een christelijke homo in Nigeria naar buiten kwam. Iedereen was boos op me, dat ik dit gedaan had. Ik kreeg een veilig onderdak in de Zwitserse ambassade.” Davis Iyalla kreeg een Brits paspoort, wat hem de vrijheid gaf om de organisatie Idnowa op te richten, die opkomt voor de gelovige LHBTIQ-gemeenschap in West-Afrika. Idnowa (Interfaith Diversity Network of West-Africa) is gevestigd in Ghana, maar ook actief in Benin, Nigeria, Sierra Leon, Liberia, Gambia, Burkina Faso, Ivory Coast, Mali and Togo.
Het gesprek op gang brengen in kerken
Davis Iyalla werkt samen met de Wereldraad van Kerken. Idnowa heeft zich aangesloten bij een netwerk van regenboog-kerken, al zijn die er nauwelijks in Afrika. Veel mensen verlaten niet alleen hun familie, maar ook hun kerk. Sommigen kijken alleen nog maar online, omdat ze zich bekeken en negatief beoordeeld voelen in hun kerk. “Veel van onze mensen willen hun geloof niet verliezen, willen de kerk niet uit en zijn vaak actieve leden binnen hun kerk.” vertelt Davis Iyalla. “Seksualiteit is een moeilijk onderwerp om over te praten, zelfs met je ouders. Afrikaanse kerken en religieuze leiders zijn geschokt en overweldigd over de vaart waarin het gedachtengoed over LHBTIQ van westerse landen en kerken verandert. In veel Afrikaanse kerken wil men hier liever niet over praten. Onze organisatie wil het gesprek hierover op gang brengen in kerken en andere geloofsgemeenschappen.”
Relaties zijn goed voor mensen
“De Rooms-Katholieke Kerk eist dat priesters celibatair leven. Maar in Afrika denken ze: als je alleen bent kun je beter geen priester worden, want misschien ben je wel homo. Het celibaat kan een gift van God zijn, maar een huwelijk is ook goed. Relaties zijn immers goed voor mensen. God wil niet dat mensen alleen zijn en geïsoleerd.”
God sluit mensen niet uit, dat doet de kerk
Gesprekken over LHBTIQ zijn moeilijk en kunnen alleen plaatsvinden in een setting van wederzijds vertrouwen. Davis Iyalla meldt: “We zijn heel helder dat God ook van LHBTIQ-mensen houdt. We laten kerken weten dat niemand ons kan scheiden van de liefde van God. Ieder mens is door God gemaakt, wij ook. Wij zijn geen vergissing. De hele kerk is een lichaam van Christus. Wij zijn daar ook onderdeel van. Gods redding is voor ons allemaal, ook voor ons. God sluit mensen niet uit, dat doet de leiding van de kerk.”
