Het hol van de tijger trotseren
Na een afschuwelijk bombardement ontvluchtte Yahya zijn geboorteland Somalië. Vreselijke beelden blijven hem achtervolgen: zijn gezin vermist, zijn broer voor zijn ogen vermoord, zijn ouders dood aangetroffen in hun huis. Na een lange tocht komt hij in Nederland maar gebeurt het ondenkbare: zijn verhaal wordt niet geloofd. Kerk in Actie partner INLIA ondersteunt hem in een zware tijd.
Een vreselijk hol
Na het vreselijke bombardement is Yahya zijn vrouw en kinderen kwijt: waar zijn ze? Hij zoekt, tussen de vele dode dieren, de vele dode mensen. Wie hij ook vindt, niet zijn gezin. Na een week heeft alle hoop hem verlaten. Hij vlucht. Weg. Zo komt hij uiteindelijk in een hol terecht, in de Jordaanse grensstreek. De enige plek die schaduw en verkoeling biedt. Maar wat zal hij daarin aantreffen? Een tijger, een hyena, een ratelslang? Voorzichtig nadert hij. Het hol is gelukkig leeg. Voor nu. Als hij die nacht weer op pad gaat, treft hij mensen. Ze geven hem drinken, eten, kleren, nemen hem een stukje mee. Waarschuwen hem niet de grens met Israël over te steken. “Je wordt doodgeschoten.”
Gezelschap neergeschoten
In het grensgebied met Syrië valt hij in handen van een boer die hem maandenlang gevangenhoudt en dwingt om voor hem te werken. De zoon bevrijdt Yahya uiteindelijk en vraagt hem zijn vader te vergeven. Yahya belooft het. Hij vertrekt richting Turkije. Onderweg komt hij een groepje Somaliërs tegen, ze trekken samen verder. Nog meer mensen sluiten zich aan. Bij de Syrisch-Turkse grens telt het gezelschap twaalf mensen. Maar dan opent een Syrische patrouille het vuur. Twee mensen worden doodgeschoten voordat grenswachten vanuit Turkije reageren. Daarna staken de geweren. Ach, gebaart Yahya, laten we het niet meer over de reis hebben. Hij heeft het gered. In 2007 weet hij uiteindelijk Nederland te bereiken.
Identiteit ontkend
Bij de IND vertelt hij zijn verhaal. De vertaler maakt echter fouten, zegt Yahya, en die worden hém aangerekend. De IND gelooft niet dat Yahya uit Zuid-Somalië komt. Er komt een taalanalyse en zie: geen Zuid-Somaliër, luidt het oordeel. Yahya denkt dat hij gek wordt. Het is een totale shock om zijn identiteit ontkend te zien. De rechtbank oordeelt dat de taalanalyse gebrekkig is, er moet een nieuwe komen. Opnieuw zegt de IND: geen Zuid-Somaliër. Al beantwoordt hij kennisvragen goed en verklaren getuigen dat hij echt uit Zuid-Somalië komt. Yahya hangt tussen wal en schip. Mag niet blijven, kan niet weg.
Geboorteakte
Het zal tot 2016 duren voordat Yahya erin slaagt zijn geboorteakte te bemachtigen en een nationaliteitsverklaring te krijgen, van de lokale autoriteiten in Jubaland (Zuid-Somalië) en de Somalische ambassade in Brussel. Eindelijk. Hij kan bewijzen te zijn wie hij zegt te zijn. Hij dient een nieuwe aanvraag in. Maar volgens de IND staat de authenticiteit van de documenten niet vast. Bijzonder, om officiële documenten van de ambassade zo in twijfel te trekken. Dat is nieuw. Maar de rechtbank en uiteindelijk ook de Raad van State gaan erin mee. Achteraf is dat in strijd met het oordeel van het Hof van Justitie van de Europese Unie: het Hof oordeelt in 2021 dat Nederland veel te hoge eisen stelde aan documenten bij opvolgende aanvragen. Maar daar heeft Yahya in 2018 niks aan. Hij zit dan nog steeds muurvast. Met aanvullende, nieuwe bewijzen dient hij nóg een aanvraag in, maar ook die leidt nergens toe.
“We hebben nieuws voor je”
Zo zit Yahya al sinds 2007 zonder goed nieuws. Onzeker over zijn toekomst. Diep gegriefd dat hij niet wordt geloofd. En dat ondanks alle bewijzen die hij heeft geleverd. Maar dan gebeurt er in het najaar van 2021 iets ongelooflijks. Hij wordt naar het kantoor van INLIA geroepen. “We hebben nieuws voor je.” INLIA is via via benaderd: Yahya’s vrouw en kinderen leven nog. Ze zoeken hem. Al die jaren al. “Het was als een droom”, zegt Yahya. Hij krijgt foto’s te zien van zijn vrouw, zijn inmiddels volwassen kinderen, en van hun kinderen. Hij is opa! Hij kan het nauwelijks bevatten. Zijn gezin is destijds weggevoerd door een militie. Het Rode Kruis heeft een hele groep gegijzelden uiteindelijk vrij weten te kopen, waarop het gezin in een vluchtelingenkamp belandde. De UNHCR
haalde hen naar de VS. Ze wonen in Minnesota.
‘INLIA-familie’
Iedere dag belt Yahya met hen. Het liefst wil hij dat ze naar Nederland komen. Bij zijn familie hier: INLIA. “Wij zijn hier allemaal een grote INLIA-familie”, zegt hij. Maar ja: zijn gezin heeft daar legaal verblijf, hij hier niet. Het lijkt zelfs ingewikkeld te worden voor hem om hiervandaan naar de VS te kunnen om zich bij hen te voegen.
Radicaal besluit
Dat doet de deur dicht voor Yahya. Hij zit er helemaal doorheen. Hij heeft geen enkel vertrouwen meer in de Nederlandse overheid. Als hij daarvan afhankelijk is, wordt hij nooit met zijn gezin herenigd, denkt Yahya. Hij neemt een radicaal besluit: hij gaat eerst terug naar Somalië. Ja, daar is het onveilig. Erg onveilig zelfs. Maar nog langer hier afwachten wat er over zijn hoofd heen besloten wordt; dat is nog erger. Yahya neemt het heft in handen. Eerst terug, daarna ziet hij wel verder. De man die het hol van misschien wel een tijger trotseerde, laat zich niet langer uit het veld slaan.
Naschrift INLIA: Yahya is inmiddels in Mogadishu, INLIA houdt contact met hem.
Lees ook:
