Het virus is de wéreld nog niet uit
Terwijl er uit Nederland en Europa veel positieve verhalen klinken over toename van vaccinaties en afname van besmettingen, hangt de vlag er hier in Indonesië heel anders bij. Van februari tot april leek er weinig aan de hand, met en dagelijkse toename van ongeveer 5000 besmettingen, heel weinig op een bevolking van 270 miljoen. Nu staat de teller op ongeveer 20.000 per dag, maar in hoeverre kunnen we deze cijfers vertrouwen? En nog belangrijker, kan de Indonesische gezondheidszorg deze druk wel aan?
Indammen als luxe
Vanaf het begin van de pandemie leek de Nederlandse overheid te proberen de uitbraak in te dammen. Geen te strenge lockdown zoals in andere landen, maar genoeg controle over de verspreiding om overbelasting van de zorg te voorkomen, zo leek de gedachte. Er was veel kritiek en deze benadering werd als onverantwoordelijk gezien. Bezien vanuit de huidige situatie in Indonesië is een dergelijke coronastrategie eerder een luxe dan een gebrek. Afgelopen week gaf de sultan van Yogyakarta, Hamengkubuwono X, uitleg waarom een lockdown geen optie is: de overheid kan het verlies van inkomen niet compenseren.
Hoewel de huidige toename van besmettingen grotendeels te verklaren is door recente feestdagen, vakanties en mudik (familiebezoek tijdens Lebaran, het Suikerfeest), wordt er al lang getwijfeld aan de officiële besmettingscijfers van de Indonesische overheid. Onlangs werd door diverse media verwezen naar een studie waaruit bleek dat in januari van dit jaar al 15% van de Indonesische bevolking antilichamen zou hebben en dus een coronabesmetting zou hebben doorgemaakt. Volgens de officiële cijfers zijn sinds het begin van de pandemie tot op heden slechts 2 miljoen mensen (minder dan 1% van de bevolking) positief getest. De officiële cijfers zijn dus maar het topje van de ijsberg.
Dat mensen terughoudend zijn om zich te laten testen is begrijpelijk. De kosten van een sneltest is evenveel als 10% van het minimum maandloon. De meer betrouwbare PCR-test kost 30% van een minimum maandloon. Als de overheid eigenlijk niet weet hoeveel mensen daadwerkelijk corona hebben is indammen ook geen optie.
Ondertussen wordt ook daadwerkelijk zichtbaar dat de overheid deze pandemie niet onder controle heeft: afgelopen week werden de eerste beelden van overspoelde ziekenhuizen in West Java gedeeld op social media. Dit weekend werden ook de eerste ziekenhuizen in Yogyakarta gesloten voor nieuwe patiënten. De foto hierboven toont enkele flyers van ziekenhuizen in Yogya die deze keuze hebben moeten maken.
Vaccineren en balanceren tussen optimisme en naïviteit
Als ik deze pandemie iets geleerd heb is het dat mijn optimisme makkelijk overslaat in naïviteit. Toen we anderhalf jaar geleden moesten terugkeren naar Nederland dacht ik nog dat we voor de zomer weer in Yogyakarta zouden zijn. Uiteindelijk werd dat eind oktober. Zo’n 6 maanden geleden had ik de hoop dat het leven in Indonesië deze zomer weer enigszins normaal zou zijn, maar ook daar lijkt het momenteel allermist op.
Gelukkig wordt ook in Indonesie volop gevaccineerd. Al het zorgpersoneel is ondertussen al ingeënt en er zijn al meer dan twee keer zoveel prikken gezet als in Nederland. Toch betekent dit dat slechts 10% van de bevolking nu gevaccineerd is. Bovendien krijgen de meeste mensen vaccins waarvan de effectiviteit betwijfeld wordt. Zo zijn de laatste weken veel zorgmedewerkers ondanks vaccinatie alsnog ziek geworden door corona. Het mag duidelijk zijn dat de pandemie hier nog niet voorbij is en dat de komende periode erg moeilijk en spannend zal worden voor Indonesië. Hopelijk zal men hier behalve gezond verstand ook optimisme houden dat de pandemie eens ten einde zal komen.
