Otw naar een groene school, vanwege God

Otw. On the way… Onderweg… Als je in Indonesië via Whatsapp vraagt waar iemand blijft dan kun je als reactie terugkrijgen: otw. Dat betekent ‘ik ben er nog niet, maar ik ben al wel onderweg’.

“Otw naar een groene school”. Voordit thema koos ik toen Karel en ik werden gevraagd om een presentatie te geven op een middelbare overheidsschool in Sribawono, ongeveer 30 minuten met de motor bij ons vandaan. De directeur van deze middelbare school, mevrouw Yeni, wil graag haar school verduurzamen. Ze heeft al allerlei positieve veranderingen doorgevoerd: het afval is al aanzienlijk verminderd onder haar leiding en ze is gesprekken met de verkopers van de kantine aan het voeren hoe het afval nog verder terug te brengen. Mevrouw Yeni kent Karel via-via en weet dat wij ook ons inzetten voor de natuur.Daarom vroeg ze ons om een presentatie te geven op haar school. ‘Zodat de kinderen ook door anderen buiten de school worden aangemoedigd’, aldus mevrouw Yeni. Omdat Karel een dubbele afspraak had die dag, deed ik de presentatie alleen. Ik nam Kia, een van de juffen van onze christelijke bassischool, mee achterop de motor naar Sribawono.

English club

In Indonesië is het middelbare school systeem anders dan in Nederland. Het is vergelijkbaar met Amerika: je hebt eerst 3 jaar ‘junior high school’ en daarna 3 jaar ‘senior high school’. De school waar de presentatie plaatsvond is een overheidsschool. Op deze ‘junior high school’ zitten maar liefst 800 leerlingen. Ik mocht de presentatie houden voor alle eersteklassers, voor 200 leerlingen. Vooraf aan de presentatie, mocht ik kennis maken met de kinderen van de ‘English club’. In Indonesië kun je kiezen voor verplichte extra curriculaire lessen. Dat kan een dansgroep zijn of koor of een bepaalde sport. Meestal is er ook een ‘English club’. De directeur en mevrouw Marlinah, docent Engels, vond het een mooie kans voor de leerlingen om Engels te oefenen met een echte buitenlander. In de praktijk werd het een afwisseling van Engels en Indonesisch, omdat niet alle leerlingen goed Engels konden volgen.

Tussen de presentaties door mocht ik weer even een beroemdheid zijn: naast de vele foto’s heb ik zelfs een aantal handtekeningen uitgedeeld! Het blijft een aparte ervaring…

Vanwege God

Van de ‘English club’ naar de presentatie ‘Otw naar een groene school’. In de presentatie stond ik stil bij motivatie en actie. Waarom zou je je druk maken om zorg voor de natuur? ‘Vanwege God’, was mijn antwoord. Zoals ik al vaker heb geschreven, is het in Indonesië verplicht om een godsdienst aan te hangen. De grondwet van Indonesië is gebaseerd op de Pancasila, de filosofische grondslag van de staat Indonesië. Het 1^e principe van de Pancasila is: ‘Geloof in de ene almachtige God’. Het Indonesische volk gelooft in God de Almachtige en is Hem toegewijd volgens zijn eigen religie en geloofsovertuiging. Je hebt een keuze uit zes religies: hindoeïsme, confucianisme, boeddhisme, katholicisme, protestantisme en islam. In mijn presentatie heb ik katholicisme en protestantisme tot het christendom gerekend. Ik legde het de kinderen voor: op basis van deze vijf godsdiensten, wat is je motivatie om voor de natuur te zorgen? Sommige kinderen keken mij met open mond aan. Ik denk dat het voor velen de eerste keer is dat ze iets over een andere godsdienst dan de islam horen. Natuurlijk zijn er heel veel verschillen tussen deze religies, maar ik koos er voor om de overeenkomsten te benadrukken in de zorg voor de natuur. Vanuit hun verschillende bronnen benadrukken álle godsdiensten voor een goede omgang en verantwoordelijkheid. Omdat we afhankelijk zijn van elkaar, om de harmonie te bewaren, omdat God alles goed heeft gemaakt.

Er zijn natuurlijk verschillende drijfveren om je in te zetten voor de natuur, maar ik ben ervan overtuigd dat je geloof(sovertuiging) een heel belangrijke is om het vol te houden bijvoorbeeld als het gaat om actie op het gebied van afval. Deze school is al goed onderweg (otw), maar is er nog niet!

Niet vanzelfsprekend

Religie in Indonesië is soms best een gevoelig en lastig onderwerp, daarom is het niet vanzelfsprekend om het als dominee op een overheidsschool over God te hebben. In dit deel van Indonesië is ongeveer 95% van de kinderen op school moslim. Niet-moslim leerlingen én leraren hebben soms met intimidatie en discriminatie te maken, bijvoorbeeld omdat ze geen hoofddoek dragen. Volgens het Ministerie van Onderwijs is het zo dat overheidsscholen de meisjes niet mogen verplichten een hoofddoek te dragen, maar in de praktijk gebeurt dat wel. Regionale overheden (ook in Lampung, de provincie waar wij wonen) verplichten de meisjes die ‘moslim’ op hun identiteitskaart hebben staan, hoofddoeken te dragen op de overheidsscholen, hoewel ze gewoonlijk zonder door het leven gaan. De verschillende ministeries en overheden spreken niet met één stem. Regelgeving die de kledingvoorschriften voor meisjes en vrouwen op scholen en andere overheidsgebouwen beperkt, heeft zich de afgelopen twee decennia snel verspreid over Indonesië, aldus Human Right Watch. “Miljoenen vrouwelijke studenten en ambtenaren zijn hierdoor gedwongen een hoofddoek te dragen, die hun haar, nek en borst bedekt, meestal in combinatie met een lange rok en een shirt met lange mouwen.” Soms vertrekken leraren of leerlingen, al dan niet moslim, onder druk van deze regels.

Ik hou van jou!

Ik vond het een mooie kans om een bijdrage te leveren aan het vergroten van het wereldbeeld van middelbare scholieren. Om het een keer wel over God, godsdiensten en geloofsovertuiging te hebben. En om 200 kinderen Nederlands te leren! Want ja je moet wat als iemand aan het eind van de presentatie vraagt om een paar woorden Nederlands te leren. Het filmpje spreekt voor zich: “Ik hou van jou!”:

 Ze zijn er nog niet, maar al wel een heel klein eindje onderweg…