Tropisch tuinieren: geloof en ontbossing

Misschien komt het door een gebrek aan contact met mensen, als gevolg van corona, maar sinds onze terugkeer in Yogyakarta zijn planten en bomen een belangrijk onderdeel van ons leven geworden. Groen is natuurlijk sowieso onvermijdelijk in het land dat wereldwijd op de derde plek staat wat omvang van regenwoud betreft. Bovendien is ecologie ook een belangrijk onderdeel van mijn werk. Daarom de komende maand deze driedelige serie over tropisch tuinieren. In dit derde en laatste deel gaat het over ontbossing en geloof.

Martondi hau

Als Nederlander die nog maar kort in Indonesië woont heb ik me er nog niet aan gewaagd een bezoekje aan het bos te brengen. Bossen in Indonesië zijn natuurlijk niet te vergelijken met de veelal door mensen aangelegde natuur die ik in Nederland gewend ben. Gelukkig is er een promovendus aan de UKDW die onderzoek doet naar het bos in de omgeving van Samosir, op het eiland Sumatra. Haar naam is Naomi. Van Naomi leerde ik dat de bevolking van Samosir van oudsher een beeld heeft van het bos als onderdeel van de mensenlijke gemeenschap. Sterker nog, het bos wordt gezien als levend wezen, in het bezit van een geest. In de lokale taal wordt dit “martondi hau” genoemd. Helaas heeft dit geloof niet kunnen voorkomen dat het bos in Samosir behoorlijk vernield is. Hoe dat komt legt Naomi uit in het interview hieronder.

(Klik op CC voor ondertiteling)

 

Contextuele theologie

Naast economische uitbuiting van het bos, heeft het moderne Europese Christendom dat de zendelingen introduceerden in Samosir dus ook bijgedragen aan een grotere kloof tussen de bevolking en het bos in die omgeving. Dit is echter niet de deprimerende conclusie van het onderzoek van Naomi. Haar onderzoek gaat juist over het potentieel van lokale theologie voor een goede relatie tussen mens en de rest van de schepping. Dit wordt doorgaans contextuele theologie genoemd: hoe kan de lokale wijsheid en traditie zich in harmonie verhouden tot het Christendom? Volgens Naomi kan dit als de kerk in Samosir de traditionele geloofsopvattingen over het bos herinterpreteerd. Binnen die interpretatie kan het bos als deel van de schepping inderdaad gezien worden als onderdeel van de menselijke gemeenschap. Bovendien kan Christelijke theologie benadrukken hoe Gods voorzienig, bescherming en schoonheid zijn weg vindt door de schepping. In ons interview vertelde Naomi waarom juist de kerk een belangrijke rol kan spelen op het gebied van natuurbehoud.

(Klik op CC voor ondertiteling)