Wanneer en hoe biedt Kerk in Actie noodhulp?
Iedere dag worden er mensen getroffen door geweld en (natuur)rampen. Ze moeten op zoek naar een veilige plek om te overleven. Via een internationaal netwerk van kerken en organisaties kan Kerk in Actie op veel plekken in de wereld snel noodhulp bieden en hulp bij wederopbouw.
Overleven na een ramp
Overal in de wereld kunnen mensen onverwacht getroffen worden door rampen. Dat kunnen natuurrampen zijn (zoals extreme droogte, overstromingen, cyclonen, aardbevingen, aardverschuivingen en tsunami’s), oorlog en geweld of een epidemie. Hun leven staat plotseling op de kop. Ze hebben gebrek aan voedsel, schoon drinkwater, hygiëne, medische zorg, onderdak, of ze hebben geen bron van inkomsten meer. Basale middelen om te overleven ontbreken ineens. Vaak zijn arme mensen zonder reserves of sociaal vangnet, die vóór de ramp al kwetsbaar waren, de grootste slachtoffers. Hun huizen zijn minder stevig. Ze hebben geen familie die hulp kan bieden. Ze hebben geen geld achter de hand.
- 95% van de mensen die omkomen door rampen woont in landen met een laag inkomen.
Overheid biedt onvoldoende hulp
Zeker als de ramp of de verwoesting heel groot is, is het voor de overheid in het betreffende land niet altijd mogelijk om noodzakelijke hulp te bieden. In situaties van oorlog en geweld biedt een overheid soms onvoldoende hulp aan de eigen bevolking of wordt daarin belemmerd. Soms moeten mensen zelfs hun woonplaats ontvluchten. Als mensen eenmaal op de vlucht zijn, raken ze al gauw hulpbehoevend als ze lange tijd geen bron van inkomsten meer hebben.
Hulp verlenen in een complexe situatie
Zeker als een ramp groot onder de aandacht komt via de media, komen wereldwijd veel hulporganisaties in actie. Het is vaak heel complex om hulp goed te coördineren. Voor de overheid van het betreffende land is het een uitdaging om het overzicht over de hulp te houden. Bij grote rampen en noodsituaties komen de hulporganisaties van de Verenigde Naties in actie: de UN-OCHA (United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs) mobiliseert en coördineert de internationale humanitaire hulp en de UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees) biedt hulp aan vluchtelingen.
Veel uitdagingen in de hulpverlening
Bij een grote natuurramp komt er meestal snel hulp op gang, omdat de oorzaak duidelijk is. Het kan lastig zijn om hulp te verlenen omdat toegangswegen geblokkeerd zijn en belangrijke infrastructuur om hulp te verlenen vernield is. Bij oorlog en geweld is hulp verlenen een stuk complexer en kan de ramp ook langzaam ontstaan of buiten het zicht blijven. Mensen kunnen bewust uitgehongerd worden, het kan voor hulpverleners gevaarlijk zijn om hulp te verlenen, de getroffenen kunnen niet goed bereikt worden. Soms moet onderhandeld worden met de agressor om hulp door te laten. Vaak zijn er minder mensen bereid geld te geven voor zo’n ramp.
Snel werken aan wederopbouw
Als noodhulp zeer langdurig nodig is, kunnen mensen zó afhankelijk raken van hulp, dat het hun ontwikkeling in de weg gaat staan. Daarom is het altijd belangrijk om na de eerste noodhulp zo snel mogelijk te werken aan wederopbouw en herstel van werk en inkomsten, zodat de getroffenen hun leven weer in eigen hand kunnen nemen.
Kerk in Actie kan wereldwijd snel in actie komen
Bijna overal in de wereld kan Kerk in Actie snel in actie komen en noodhulp bieden via een wereldwijd netwerk van kerken en hulporganisaties (Action by Churches Together, ACT-Alliance). Zo’n 140 kerken en christelijke organisaties uit de hele wereld werken hierin samen. Driekwart is afkomstig uit niet-westerse landen. Kerken hebben een unieke positie. Ze zijn geworteld in het betreffende land en kennen de plaatselijke bevolking goed. Kerken weten wat er speelt en blijven aanwezig als anderen weggaan. Als er een crisis is, zijn kerken vaak de eerste hulpverleners. Kerken kunnen een beroep doen op een groot netwerk van vrijwilligers en hebben vaak professionele hulporganisaties opgezet.
Welke keuzes maakt Kerk in Actie?
Vanzelfsprekend moet Kerk in Actie keuzes maken bij het bieden van noodhulp. Allereerst moet er in het betreffende land een lokaal netwerk zijn om hulp te kunnen bieden. Daarnaast moet er ook draagvlak in Nederland zijn om voor de ramp te geven. Als rampen goed zichtbaar in de media komen, is het makkelijker om er geld voor te werven. Maar Kerk in Actie wil met name ook hulp bieden bij langdurige vergeten rampen, zoals de Rohingya-vluchtelingen in Myanmar, slachtoffers van het geweld in Haïti, Guatemala, Soedan, Zuid-Soedan, Kameroen, Burkina Faso en Congo.
Hulp aan de meest kwetsbaren
De hulp die Kerk in Actie via haar netwerk biedt is voor de meest kwetsbare mensen in nood: vaak zijn dit ouderen, gehandicapten, zwangere en zogende vrouwen en kinderen. De hulp is onpartijdig, neutraal, onafhankelijk en niet gekoppeld aan religie of afkomst. Bij de hulpverlening volgen Kerk in Actie en haar hulpverlenende partners internationaal erkende humanitaire standaarden, die de kwaliteit en integriteit van het noodhulpwerk waarborgen. Kerk in Actie brengt deze standaarden bij partnerkerken onder de aandacht. Vaak passen deze standaarden ook bij de christelijke waarden. De selectie van de mensen die de hulp het meest nodig hebben wordt door onze partners ter plaatse gemaakt. Zij kennen de situatie het beste.
Wat voor noodhulp ontvangen mensen?
Bij noodhulp gaat het om het bieden van eerste levensbehoeften: voedsel, schoon drinkwater, onderdak, zorg voor hygiëne en gezondheid. Mensen krijgen noodhulppakketten die passen bij hun situatie en gezinssamenstelling. Iedereen wordt gelijk behandeld. In een iets later stadium gaat het ook om herstel van onderwijs aan kinderen en jongeren en culturele activiteiten, die mensen in staat stellen hun trauma’s te verwerken. De kracht van kerken is dat zij ook gewend zijn aandacht besteden aan de geestelijke nood van de getroffenen. Snel herstel van transport- en communicatiemiddelen zijn van groot belang om hulp te kunnen verlenen.
Herstel van zelfstandigheid
Kerk in Actie wil langdurige afhankelijkheid van hulp voorkomen door de getroffenen zo snel mogelijk zelfstandigheid en waardigheid te bieden. Als er bijvoorbeeld in de omgeving voldoende te koop is, kunnen getroffenen geld krijgen, zodat ze hun eigen keuzes kunnen maken. Mensen krijgen zaaizaad om hun eigen voedsel te verbouwen of middelen om een eigen bedrijfje te starten, zodat ze (weer) in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Of ze krijgen hulp bij terugkeer naar huis, zodra dat mogelijk en veilig is.
Vluchtelingen en rampenpreventie
Naast noodhulp in een rampgebied geeft Kerk in Actie samen met kerken wereldwijd ook hulp aan vluchtelingen. Ook richten we ons op rampenpreventie. Door mensen in een vroeg stadium weerbaar te maken tegen (nauur)rampen, kan veel leed voorkomen worden.
Waarom kiest Kerk in Actie voor deze aanpak?
Kerk in Actie is in staat om kerken wereldwijd te koppelen aan professionele (nood)hulporganisaties. Wereldwijd zijn we samen de kerk in actie. We delen ons geloof én we geloven in delen. Voor God is ieder mens gelijk. Ieder mens kan door een ramp getroffen worden. God geeft ons de opdracht om te kijken naar mensen die kwetsbaar zijn, ongeacht hun achtergrond. Een ramp raakt ons allemaal. Niemand mag er alleen voor staan.
