‘Al kunnen we maar iets van hun lijden verlichten’
Met te veel mensen op één plek, in een onveilig kamp waar je soms wel drie jaar moet blijven. Vluchtelingen op het Griekse eiland Lesbos hebben weinig toekomstperspectief. De coronacrisis heeft dat alleen maar erger gemaakt, vertelt Alice Kleinschmidt van Borderline Lesvos, partner van Kerk in Actie. "Mensen verliezen hier alle hoop."
“Toen ik in 2015 op Lesbos kwam en zag wat daar gebeurde, dacht ik dat dit het ergste was wat een mens kan meemaken. Ik had toen niet kunnen bedenken dat de situatie voor vluchtelingen nóg schrijnender zou worden.” De Duitse psychologe Alice Kleinschmidt werkt bij Borderline Lesvos. Met steun van Kerk in Actie vangt de organisatie vluchtelingen op en helpt hen met voedsel, kleding en onderwijs.
Ongewenst
“De redenen waarom mensen naar Europa vluchten, zijn verschillend”, zegt Alice. “Het overgrote deel, zo’n tachtig tot negentig procent, komt uit een conflictgebied. Je hoort de meest schrijnende verhalen: sommigen hebben ternauwernood een bomaanslag overleefd, anderen zijn op de vlucht voor de taliban en weer anderen kunnen hun kinderen niet naar school laten gaan. Vluchtelingen nemen een groot risico door naar Griekenland te komen. Ze doen het in de hoop op een betere toekomst, maar de kans is groot dat ze de reis niet overleven of in criminele handen terechtkomen. En áls ze al aankomen, wacht hen niet de vrijheid en veiligheid waar ze op hoopten. Ze voelen zich ongewenst en moeten soms wel drie jaar wachten voordat ze weten waar ze aan toe zijn.”
Corona als excuus
Alice ziet de situatie van vluchtelingen op het Griekse eiland alleen maar verslechteren. “Het kamp is nog steeds in lockdown, terwijl de rest van het eiland ‘open’ is en de coronamaatregelen zijn teruggeschroefd. Vluchtelingen zitten letterlijk in een gevangenis, met hekken eromheen. Tenten waaien weg, omdat het kamp op een winderige plek vlak aan zee is gebouwd.” Ook kinderen in het kamp kunnen nergens heen, ook niet naar school. “Voorheen gingen vluchtelingenkinderen naar de publieke scholen hier op het eiland, maar er zijn veel protesten geweest. Ouders van kinderen van het eiland waren bang voor coronabesmettingen door kinderen uit het kamp. Corona wordt nu als excuus gebruikt om de vluchtelingen binnen de kamphekken te houden.”
Veel pushbacks
Momenteel komen er minder nieuwe vluchtelingen aan op het eiland. Alice: “Dat komt omdat er veel pushbacks plaatsvinden, niet omdat hun situatie minder urgent is. Het leven in Afghanistan is erger dan ooit bijvoorbeeld. Mensen op de vlucht worden op zee teruggestuurd, ‘geduwd’ naar Turkije. Er wordt alles aan gedaan om ze maar niet Europa in te laten gaan.”
Vluchtelingen die er wel in slagen aan land te komen op Lesbos, gaan direct naar een quarantainekamp in het noorden. “Daar mogen wij nu één keer per week heen, om kleding en hygiënematerialen te overhandigen. Wij geven de materialen af aan mensen van UNHCR, zij delen ze verder uit. Dankzij de steun van Kerk in Actie hebben we nog steeds genoeg spullen in ons magazijn om te kunnen blijven uitdelen.”
Geen schaduw
De omstandigheden in het nieuwe kamp zijn miserabel. Het ligt direct aan zee, totaal geïsoleerd, en het waait er altijd. Er staan geen bomen, dus in de verzengende hitte is geen enkele schaduwplek te vinden. De overheid heeft wel iets gedaan: er zijn iets meer douches en toiletten, maar het is nog steeds modderig als het regent. “Mensen met een lichamelijke beperking moeten gedragen worden als ze naar het toilet moeten. Met de rolstoel is er geen beginnen gaan over de drassige grond”, aldus Alice.
“Je ziet hier mensen enorm lijden, geen hoop meer hebben, zo wanhopig zijn dat ze een einde aan hun leven proberen te maken. De meeste vluchtelingen kwamen al vanuit een nare situatie en zijn niet voor niets op de vlucht geslagen. Iedere vluchteling heeft een eigen hartverscheurend verhaal.”
Lijden verlichten
Alice wordt boos als ze het immense lijden van vluchtelingen op Lesbos van dichtbij meemaakt: “Het gaat me enorm aan het hart. Wij kunnen maar iets kleins doen om hun lijden te verlichten door ze een klein teken van menselijkheid te bieden. Wij zien vluchtelingen als mens, niet als crimineel. Als wij eraan kunnen bijdragen dat mensen ook maar een klein beetje hoop krijgen, dan is me dat al veel waard.”
Een beter leven
De gammele tenten. De extreme kou of juist de ondraaglijke hitte. De onveiligheid. Het gebrek aan schoon drinkwater, medicijnen, sanitaire voorzieningen. En misschien wel het ergst van alles: de uitzichtloosheid, het jarenlange, onzekere wachten. Dat is de realiteit waarin duizenden kinderen in Griekse vluchtelingenkampen opgroeien.
Wij gunnen hen een beter leven! Daarom gaat Kerk in Actie van 22 t/m 27 november in zoveel mogelijk plaatsen in Nederland huis-aan-huis collecteren voor kwetsbare vluchtelingenkinderen. Ook meedoen? Meld je aan als collectant en loop een paar straatjes mee of organiseer de collecte als coördinator in je wijk of dorp. Aanmelden kan via kerkinactie.nl/huisaanhuiscollecte.
Geef direct voor vluchtelingenkinderen in Griekenland
Lees ook
